Przestrzenie publiczne z myślą o mieszkańcach w Rudzie Śląskiej

O zielonych, wielofunkcyjnych i ważnych z punktu widzenia historii miasta przestrzeniach publicznych oraz planowanych działaniach inwestycyjnych rozmawiamy z Grażyną Dziedzic, Prezydent Rudy Śląskiej, która jest jednocześnie członkinią Zarządu naszego Związku.

fot. UM Ruda Śląska, Prezydent Rudy Śląskiej

• 24 marca oficjalnie została „otwarta” nowa przestrzeń publiczna w Rudzie Śląskiej, na terenie po byłej koksowni Orzegów. Jakie jest jej przeznaczenie?
   
• Dzięki temu przedsięwzięciu Ruda Śląska zyskała kolejną bezpieczną, zieloną przestrzeń, a historia tego miejsca i zabytkowe pozostałości jego zabudowań zostały ocalone dla przyszłych pokoleń. Powierzchnię parku podzieliliśmy na dwie strefy – na terenie przylegającym do zabytkowych obiektów znajdują się alejki parkowe i obiekty małej architektury, a część północna to teren zielony bez wytyczonych ścieżek. Do dyspozycji mieszkańców są leżaki, ławki parkowe i dwa place zabaw dla dzieci. Przy tym jest to nie tylko miejsce rekreacji, ale też edukacji. Pracom konserwatorskim poddaliśmy pozostałości zakładu – baterie koksownicze, zbiornik smoły czy górującą nad parkiem wieżę węglową. O historii koksowni „Orzegów” oraz stosowanych tam procesach technologicznych można przeczytać na tablicach umieszczonych na ścianach budynków.
   
• Z kolei Rynek w Rudzie Śląskiej w dzielnicy Orzegów otrzymał wyróżnienie w ramach ubiegłorocznej edycji konkursu TUP na najlepiej zagospodarowaną przestrzeń publiczną w Polsce. Jury doceniło m.in. nadanie tej przestrzeni funkcji centrotwórczych. Jednak to nie jedyne jej walory, czym jeszcze się wyróżnia?
   
• Być może zabrzmi to trochę nieskromnie, ale to nie jedyna nagroda, która została przyznana za pomysł i realizację tej inwestycji. W 2019 r. okrzyknięto ją „najlepszą przestrzenią publiczną województwa śląskiego”. Mówię o tym nie dlatego, żeby się chwalić, ale przez to, że wiele osób, nawet z naszego miasta,  nie wie, że mamy w Rudzie Śląskiej takie „perełki”. Centralna część Orzegowa to miejsce „z duszą” i z klimatycznymi zabudowaniami, które dzięki rewitalizacji rynku zyskały odpowiednią oprawę. Teraz można tam odpocząć wśród zieleni, stanowiącej ponad jedną trzecią zagospodarowanego terenu, podziwiając jednocześnie zabytkowy kościół i inne zabudowania.
  
  Miłe wrażenie robi też tamtejsza fontanna, której automatyka została umieszczona w obiekcie nawiązującym do historycznej architektury. Poza walorami wypoczynkowymi orzegowski rynek jest wspaniałą przestrzenią dla różnorakich działań kulturalnych i integracyjnych, a tych nigdy tam nie brakowało, zwłaszcza, że w jednym z budynków obok od 2014 roku działa Centrum Inicjatyw Społecznych „Stary Orzegów”, które również jest ciekawym przykładem rewitalizacji.
  
  Takich realizacji w naszym mieście jest dużo więcej. Nie będę tu wymieniać ich wszystkich, ale o jednej inwestycji muszę wspomnieć - o zabytkowym dworcu kolejowym w Chebziu, który zaadaptowaliśmy na bibliotekę i za co otrzymaliśmy prestiżowe nagrody. Ale nie o statuetki tu chodzi. Najlepszą nagrodą jest bowiem to, gdy widzi się iskierki w oczach ludzi, którzy dawno nie widzieli tego obiektu. Przez wiele lat ten obiekt podupadał, aż w końcu został wykreślony ze Szlaku Zabytków Techniki, czego do dziś nie mogę przeboleć. Niestety wtedy dworzec nie należał do miasta, ale gdy tylko go przejęliśmy, zaczęliśmy zabiegać o środki unijne na jego rewitalizację, a teraz, po wykonaniu inwestycji, czynimy intensywne starania o jego powrót na listę obiektów szlakowych.
   
• W tych przypadkach widać, jak ważna jest przestrzeń publiczna z punktu widzenia różnych jej użytkowników. Czy Pani Prezydent mogłaby stworzyć uniwersalną definicję dobrze zagospodarowanej przestrzeni publicznej bazując na Państwa doświadczeniach?
   
• Przede wszystkim trzeba pamiętać o oczekiwaniach mieszkańców, bo tylko w taki sposób może powstać miejsce, które będzie „żyło”. Kolejna sprawa to szersze spojrzenie na planowane inwestycje, tak aby nie były odizolowanymi punktami na mapie miasta. W Orzegowie, oprócz wspomnianego rynku czy parku na terenach po koksowni, mamy też systematycznie rozbudowywany ośrodek sportowo-rekreacyjny Burloch Arena. Podobnie działamy w centralnej dzielnicy, Nowym Bytomiu, gdzie zrealizowaliśmy szereg zadań na zabytkowym osiedlu Kaufhaus i przy Miejskim Centrum Kultury, czy też tworząc Trakt Rudzki, łączący obiekty sportowe, parki, skwery oraz miejsca związane z historią Nowego Bytomia i Wirku. Krótka definicja dobrze zagospodarowanej przestrzeni zawiera zorientowanie na mieszkańca, wpisanie w długofalową wizję miasta oraz uwzględnienie aspektów ekologicznych i edukacyjnych.
   
• Jakie jeszcze działania inwestycyjne Miasto planuje zrealizować w najbliższym czasie?

• Zmiany w prawie, na które nałożyły się jeszcze skutki pandemii, sprawiły, że nie jest to najlepszy czas dla finansów samorządów lokalnych. Mimo tego na inwestycje planujemy wydać w tym roku ponad 160 mln zł. Najważniejszym zadaniem jest kontynuacja budowy trasy N-S, ale wśród pozostałych jest na przykład dalsza budowa wspomnianego już Traktu Rudzkiego, na którą w 2021 roku chcemy przeznaczyć 7,1 mln zł. Nowe przestrzenie publiczne powstają też w ramach budżetu obywatelskiego, do którego mieszkańcy co roku wybierają przede wszystkim projekty związane z rekreacją.
  
  W tegorocznym budżecie zapisaliśmy również środki na zadania wpływające na komfort korzystania z przestrzeni publicznych, jak modernizacja oświetlenia ulicznego czy termomodernizacje i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Na jedno chcę przy tym zwrócić uwagę - prócz inwestycji z budżetu obywatelskiego większość zadań realizujemy z wykorzystaniem środków unijnych. Trzeba o tym mówić głośno, bo bez tych pieniędzy nie dalibyśmy rady wykonać wielu przedsięwzięć, które ważne są z punktu widzenia mieszkańców i lokalnej gospodarki. Warto mieć tego świadomość, choć osobiście jestem przeciwna traktowaniu Unii Europejskiej li tylko jako „worka z pieniędzmi”.
   
• Dziękujemy za rozmowę.

zobacz, jak wygląda nowa przestrzeń publiczna na terenie byłej koksowni Orzegów tutaj

materiał przygotowany z okazji 30-lecia Związku - więcej o tej rocznicy kliknij tutaj

Data publikacji: 14.04.2021 r.