Miasto Katowice przygotowało analizę dotyczącą funkcjonowania samodzielnej komunikacji publicznej. Dokument trafił do radnych 3 lutego. Katowice pozostawiają powierzenie realizacji komunikacji miejskiej metropolii, ale oczekują zmian dostosowanych do potrzeb mieszkańców.
Na komisji transportu radni zgłosili wniosek, by przeprowadzić pogłębioną analizę opcji wyjścia Katowic z ZTM i organizacji transportu samodzielnie. Miasto Katowice przygotowało dokument, który trafił do radnych.
- Temat wpływu Katowic na jakość transportu w naszym mieście jest trudny, i dobrze, że radny Adam Lejman-Gąska go wywołał. Czy w imię opacznie rozumianej poprawności politycznej mamy dalej unikać otwartej dyskusji w tej tak ważnej dla mieszkańców Katowic sprawie? Czy mamy się wstydzić tego, że przede wszystkim myślimy o nich i chcemy, by oczekiwania ich, i ich przedstawicieli - np. radnych z Podlesia, Zarzecza, Kostuchny, Janowa, Nikiszowca, osiedla Witosa - w końcu były traktowane rzetelnie i po partnersku przez Metropolię? Działania ZTM w Katowicach nie są na miarę oczekiwanych nowych rozwiązań systemowych i optymalizujących funkcjonowanie sieci połączeń transportowych, koncentrują się jedynie na rozpatrywaniu zgłaszanych pojedynczych, indywidualnych spraw, generując dalszy wzrost dopłat. Jak logicznie wytłumaczyć mieszkańcom, że ponosząc prawie 23% dopłat do transportu w całej Metropolii, którą tworzy 41 miast i gmin - nie mamy na niego na terenie Katowic wpływu? I w końcu - czy mamy dla tej sytuacji realną alternatywę? Wierzę głęboko, że nasza Metropolia będzie tym silniejsza - im w końcu bardziej otwarcie i odważnie będzie się mierzyła z problemami takimi jak ten. Trzeba rozmawiać – mówi Bogumił Sobula, pierwszy wiceprezydent miasta Katowice.
Przygotowana analiza przedstawia aspekty formalne, kwestie finansowe, a także uwzględnia kwestie organizacyjne możliwości realizacji przez miasto Katowice transportu samodzielnie.
Aspekt formalny
Od kilku lat organizatorem transportu w Katowicach jest Górnośląsko – Zagłębiowska Metropolia (GZM), jednak nie jest to jedyne możliwe – zgodne z przepisami prawa - rozwiązanie. Przepisy ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim oraz ustawy o publicznym transporcie zbiorowym stanowią, że organizowanie publicznego transportu zbiorowego w Katowicach na liniach komunikacyjnych w gminnych przewozach pasażerskich nie jest zadaniem ustawowym związku metropolitalnego. Jest zadaniem ustawowym miasta Katowice. Związek metropolitalny może organizować publiczny transport zbiorowy w Katowicach na liniach komunikacyjnych w gminnych przewozach pasażerskich wyłącznie na podstawie porozumienia z miastem Katowice, co szczegółowo regulują przepisy ustawy.
Te same ustawy nakładają na związek metropolitalny szereg zadań dotyczących m.in. planowania, koordynacji, integracji i rozwoju publicznego transportu zbiorowego oraz organizowania metropolitalnych przewozów pasażerskich. Zadania te zostały przyporządkowane związkowi metropolitalnemu w określonym celu, aby w sytuacji samodzielnego organizowania publicznego transportu zbiorowego na liniach komunikacyjnych w gminnych przewozach pasażerskich przez którąkolwiek z gmin wchodzących w skład związku, system transportowy na obszarze metropolitalnym był skoordynowany i zintegrowany. Zatem samodzielne organizowanie przez miasto Katowice publicznego transportu zbiorowego w Katowicach na liniach komunikacyjnych w gminnych przewozach pasażerskich, nie powinno mieć żadnego wpływu na koordynację i integrację systemu transportowego na obszarze metropolitalnym.
Aspekt finansowy
System transportowy w którym miasto Katowice samodzielnie organizuje publiczny transport zbiorowy w Katowicach na liniach komunikacyjnych w gminnych przewozach pasażerskich powodowałby pozytywne skutki finansowe dla miasta Katowice. Dzisiaj mówimy o zaangażowaniu finansowym 20/80, gdzie 20% to finansowanie z miasta Katowice, a 80% jest w gestii pozostałych 40 gmin. Mówiąc o konkretnych kwotach mamy dopłatę miasta Katowice w 2020 roku wysokości 143,14 mln zł, gdzie dopłata pozostałych gmin wyniosła 495,82 mln zł. Zatem dopłata miasta Katowice stanowiła 22,4 % całości dopłat do transportu na obszarze GZM. Gdyby przeliczyć dopłatę w przeliczeniu na jednego mieszkańca to w przypadku Katowic wynosi ona 488,87 zł, natomiast w pozostałych gminach 254 zł.
Jak przedstawiła analiza samodzielne organizowanie przez miasto Katowice publicznego transportu zbiorowego w Katowicach na liniach komunikacyjnych w gminnych przewozach pasażerskich powodowałoby znaczące obniżenie dopłat miasta Katowice. Ponadto podpisanie porozumienia w sprawie powierzenia GZM zadania własnego miasta Katowice w kształcie przedstawionym przez GZM nie wnosi istotnych zmian w dotychczasowym systemie finansowania transportu, zatem stanowić będzie ugruntowanie dotychczasowego nieproporcjonalnego obciążenia finansowego miasta Katowice.
Podsumowanie
Natomiast jak każdy scenariusz, tak i niezależna organizacja transportu oprócz oszczędności niesie za sobą ryzyko - w tym przypadku ograniczenia przez GZM oferty przewozowej w Katowicach na liniach wykraczających poza granice miasta.
- Każde rozwiązanie, które może poprawić jakość życia mieszkańców, warte jest rozpatrzenia. Dlatego wykonaliśmy analizę dotyczącą możliwości samodzielnej organizacji transportu w Katowicach. Temat jest złożony, gdyż mamy tu aspekty prawne, finansowe i społeczne. Kluczowe dla nas są oczekiwania katowiczan, którzy mówią, że transport publiczny organizowany przez Metropolię nie odpowiada w pełni ich oczekiwaniom. Jako jedna z gmin w których transport organizuje ZTM mamy niestety ograniczony wpływ na siatkę połączeń i ich częstotliwość oraz jakość. Z drugiej strony nasze zaangażowanie finansowe w system zbiorowego transportu w regionie jest zdecydowanie największe. Tylko w zeszłym roku wpłaciliśmy do GZM aż 138,17 mln zł, w tym 20,13 mln zł stanowiło pokrycie strat ZTM w 2020 roku wynikających ze zmniejszonych dochodów z biletów. Przy tak dużym wkładzie finansowym oczekujemy lepszej jakości świadczonych usług. Jednym z możliwych scenariuszy jest oczywiście rezygnacja z powierzenia organizacji transportu przez ZTM i zorganizowanie komunikacji autobusowej i tramwajowej we własnym zakresie. Nasza analiza pokazuje, że mamy zasoby organizacyjne i finansowe, które pozwoliłyby nam nie tylko organizować transport samodzielnie, ale także w pełni dopasować go do dzisiejszych potrzeb mieszkańców. Każde rozwiązanie niesie ze sobą zarówno pozytywne i negatywne konsekwencje. Natomiast dla nas kluczowe jest to, że taki scenariusz jest jak najbardziej możliwy, a tym samym, że mamy alternatywę dla systemu, który działa dzisiaj – mówi Bogumił Sobula, pierwszy wiceprezydent miasta Katowice i dodaje, że dopiero w przypadku braku oczekiwanych działań ze strony Metropolii miasto rozpocznie działania przygotowujące do samodzielnego organizowania publicznego transportu zbiorowego w gminnych przewozach pasażerskich w Katowicach.
Mimo, że Katowice mogą i są w stanie realizować przewozy samodzielnie kierując się sytuacją wyższej konieczności w związku z kończącym się procesem likwidacji KZK GOP, miasto Katowice powinno podpisać porozumienie z GZM w sprawie powierzenia GZM zadania własnego miasta Katowice polegającego na organizowaniu publicznego transportu zbiorowego w gminnych przewozach pasażerskich wykonywanych na obszarze miasta Katowice, na warunkach stawianych przez GZM oraz pomimo faktu, że zapisy projektu porozumienia nie wprowadzają istotnych zmian systemowych w dotychczasowym sposobie organizacji i finansowania transportu na terenie Katowic w stosunku do rozwiązań stosowanych w ramach uczestnictwa miasta Katowice w KZK GOP.
Źródło: UM Katowice
Data publikacji: 07.02.2022 r.
AKTUALNOŚCI