Dąbrowa Górnicza, dn. 28 lutego 2020 r.
O trudnej sytuacji finansowej samorządów lokalnych, kosztach reformy oświaty i oczekiwaniach wobec nowej kadencji Parlamentu RP rozmawiali samorządowcy z posłami i senatorami z woj. śląskiego.
- Możemy mówić o kilku filarach władzy - samorządowej, parlamentarnej i rządowej. Każda z nich musi wsłuchiwać się w sygnały płynące ze strony mieszkańców i szerzej społeczeństwa - zaznaczył na początku spotkania Piotr Kuczera, Przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, Prezydent Rybnika, zwracając się następnie do zgromadzonych parlamentarzystów:
- Bądźcie rzecznikami strony samorządowej w relacji z rządem.
Przewodniczący Związku rozpoczął dyskusję od odniesienia się do aktualnej kondycji finan-sowej samorządów lokalnych. Przypomniał kilka faktów, które w ostatnim czasie negatywnie determinują budżety samorządowe:
- Zmiany w podatku PIT, rosnące koszty realizacji zadań publicznych, rosnące wydatki oraz zbyt niskie poziomy dotacji na zadania zlecone – wymienił Piotr Kuczera.
Stan budżetów gmin i powiatów bezpośrednio rzutuje na możliwość i jakość realizowania kluczowych usług publicznych. Jedną z ważniejszych usług i jednocześnie najbardziej kosztochłonną jest edukacja. Anna Grygierek, Burmistrz Strumienia, Członek Zarządu Związku wyjaśniła podczas spotkania, że obciążenia finansowe w zakresie oświaty to wynik między innymi istotnej różnicy między bieżącymi wydatkami na oświatę, a środkami otrzymywanymi z budżetu państwa:
- Subwencja oświatowa nie pokrywa realnych kosztów. Drugim czynnikiem wpływającym na finansowanie oświaty jest dwukrotny wzrost wydatków majątkowych na ten cel – powiedziała Anna Grygierek, dodając:
- W 2019 r. wydatki na wynagrodzenia wzrosły o 9,6%, a zaplanowany wzrost subwencji na 2020 r. wynosi 6,6%. Przy czym wydatki płacowe w subwencji stanowią ok. 80-90% całości wydatków na edukację, bez uwzględniania pochodnych.
Zebrane przez Związek Miast Polskich dane wskazują, że tzw. luka oświatowa rośnie z roku na rok, a trend ten wzmógł się w ostatnich latach (w roku 2006 r. luka wynosiła 36%, natomiast w 2018 r. już 54% i aktualnie ciągle rośnie).
Do głosu Burmistrz Strumienia dołączył Krzysztof Matyjaszczyk, Prezydent Częstochowy, Zastępca Przewodniczącego Związku, zwracając uwagę na problemy finansowe w służbie zdrowia:
- Dzisiaj wiele samorządów pokrywa ujemny wynik finansowy szpitali z własnego budżetu. Czasem to finansowanie wynosi kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt milionów złotych w skali roku. Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny w swoim wyroku zakwestionował obowiązek pokrywania strat szpitali przez samorządy lokalne. Jednak jeśli gminy i powiaty nie wspierałyby finansowo szpitali – na przykład poprzez niezbędne remonty czy modernizacje - to wiele z nich przestałoby funkcjonować – powiedział Wiceprzewodniczący Związku.
Przypomniał też, że samorządy lokalne z woj. śląskiego postulują o zwiększenie finansowania zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich oraz ich obszarów funkcjonalnych w kolejnej perspektywie UE na lata 2021-2027. Samorządowcy proponują, aby z poziomu 6% środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego podnieść je do 10%. Na koniec swojego wystąpienia Krzysztof Matyjaszczyk zwrócił uwagę na zależność między stanem finansów jst a pozyskiwaniem środków z UE:
- Jeśli stan finansów samorządów lokalnych się nie poprawi, to w najbliższym czasie gminy nie będą miały środków na wkład własny w ramach projektów unijnych. A co za tym idzie Polska będzie płaciła składkę członkowską, ale nie będzie praktycznie mogła sięgnąć po finansowanie z UE.
W dyskusji pojawił się też ważny postulat samorządowy związany ze sposobem stanowienia prawa w Polsce. Samorządowcy zaznaczyli, że wiele ważnych z punktu widzenia życia mieszkańców, a związanych z zadaniami samorządów lokalnych, projektów ustaw procedowanych jest w formie projektów poselskich.
- Taka ścieżka legislacji pomija konsultacje z różnymi środowiskami, także samorządowym. W pracach nie uwzględnia się głosu tych, którzy wprowadzają przepisy w życie. To nie jest wyraz krytyki, a chęć wspólnego wypracowywania rozwiązań, które odpowiadają na realne potrzeby – powiedział Marian Błachut, Burmistrz Czechowic-Dziedzic, Członek Zarządu Związku.
W spotkaniu uczestniczyli posłowie i senatorowie reprezentujący wszystkie opcje polityczne z terenu województwa śląskiego, które są obecnie reprezentowane w Parlamencie RP. Strona samorządową i parlamentarna wspólnie uzgodniła, że takie spotkanie, jak to w Dąbrowie Górniczej, powinno stać się regułą:
- Rozmawialiśmy przy jednym stole o sprawach, które nie dzielą, a łączą. To była roz-mowa ponad podziałami. Generalnie z nadzieją na dobrą współpracę kończymy to spotkanie, choć oczywiście zostanie ona zweryfikowana w rzeczywistości – podsumował Marcin Bazylak, Prezydent Dąbrowy Górniczej i gospodarz spotkania.
fot. archiwum ŚZGiP
ŚZGiP – jest największą regionalną organizacją samorządową w Polsce, zrzeszającą obecnie 140 jednostek samorządu terytorialnego z woj. śląskiego (w tym wszystkie miasta na prawach powiatu), jego misją jest służba na rzecz dobra publicznego w województwie śląskim poprzez wspieranie społeczności i samorządów lokalnych (www.silesia.org.pl).
AKTUALNOŚCI