Katowice, dn. 9 września 2020 r.
Zarząd Śląskiego Związku Gmin i Powiatów przyjął stanowisko w sprawie systemu wynagrodzeń pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru. Przypomina w nim o szerokim zakresie odpowiedzialności i licznych obowiązkach, które spoczywają na barkach osób pełniących funkcje publiczne w samorządzie. Krytycznie ocenia dotychczasowy sposób uregulowania tych kwestii i formę prowadzenia dyskusji w tym zakresie.
Tania i sprawna administracja publiczna w jednym
W ostatnim czasie w debacie publicznej ponownie pojawiła się kwestia wynagradzania części osób pełniących funkcje publiczne, w tym samorządowców zatrudnionych w wyniku wyborów. Dlatego Zarząd Śląskiego Związku Gmin i Powiatów w przyjętym stanowisku (4.09) zwraca uwagę na kilka istotnych aspektów, które powinny być uwzględnione w dyskusji na ten temat.
Samorządowcy przypominają, że w rozmowach dotyczących wynagrodzeń osób pełniących funkcje publiczne często ścierają się dwa skrajne poglądy. Z jednej strony pojawiają się hasła o taniej administracji i tanim państwie. Z drugiej są one łączone z oczekiwaniem dotyczącym najwyższej jakości usług publicznych, pełnego profesjonalizmu i pełnej odpowiedzialności względem osób, które pełnią funkcje publiczne.
Samorządowcy w swoim stanowisku podkreślają, że zarówno forma rozwiązania problemu, który od lat „domaga” się systemowego podejścia, jak i moment, w którym ta inicjatywa zostaje zgłoszona, są skrajnie niewłaściwe.
Szczególny zakres pracy i odpowiedzialności
Zdaniem samorządowców aktualne podejście do zasad wynagradzania samorządowców jest oderwane od realiów rynkowych. Jest też nieadekwatne do zakresu pracy samorządowej, a także związanej z nią odpowiedzialności.
Warto przypomnieć, że od 2013 r. (stanowisko Zgromadzenia Ogólnego Związku z dnia 14 czerwca 2013 r. w tej sprawie dostępne tutaj) samorządy lokalne wskazują na konieczność ustalenia systemu wynagradzania polskich samorządowców, który byłby adekwatny do szerokiego zakresu ich pracy i równie szerokiej odpowiedzialności (w różnych wymiarach: etycznym, politycznym, finansowym, prawnym, w tym karnym). Należy bowiem mieć na uwadze to, że zgodnie z ustawą o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wójt/burmistrz/prezydent ponosi pełną odpowiedzialność za wszystkie działania w gminie, podczas gdy pozostałe osoby ponoszą odpowiedzialność fragmentaryczną (w zakresie, w jakim została im ona powierzona przez wójta/ burmistrza/prezydenta).
Deprecjacja wynagrodzeń samorządowców od lat
Jak czytamy w stanowisku w ostatnich latach nastąpiła stopniowa deprecjacja wynagrodzeń osób, które zarządzają jednostkami samorządu terytorialnego. Od roku 2010 do 2020 r. przeciętna płaca w Polsce wzrosła o ponad 65%, a minimalne miesięczne wynagrodzenie o ponad 97% (z poziomu 1.317 zł w 2010 r. do 2.600 zł w 2020 r.). Natomiast wynagrodzenia włodarzy samorządowych w tym okresie nie dość, że nie rosły, to jeszcze realnie spadały (sama tylko inflacja w tym okresie zmniejszyła istotnie ich siłę nabywczą).
Wprowadzona dodatkowo w 2018 r. - z pobudek politycznych i wizerunkowych - obniżka wynagrodzeń samorządowców o 20%, doprowadziła do tego, że poziom wynagrodzenia prezydentów, starostów, burmistrzów i wójtów może być porównywalny do wynagrodzeń osób o zupełnie nieporównywalnym zakresie zadań i odpowiedzialności (np. kadry zarządzającej średniego szczebla w przeciętnych wielkością podmiotach handlowych czy usługowych).
Grozi nam odpływ wykwalifikowanych specjalistów
Aktualne zasady wynagradzania samorządowców będą skutkowały odpływem z administracji samorządowej specjalistów, co jest już zauważalne w ostatnich latach. Samorząd lokalny to, z perspektywy prawno-organizacyjno-finansowej, bardzo skomplikowany organizm, który jest odpowiedzialny za zasadniczą większość usług publicznych świadczonych na rzecz mieszkańców. Dlatego też sposób wynagradzania osób pełniących w nim funkcje publiczne, z woli obywateli wyrażonej w powszechnych i bezpośrednich wyborach, powinien być rzetelnie i systemowo określony.
Na stole są konkretne rozwiązania
W styczniu 2019 r. - w imieniu środowiska samorządowego - Związek Miast Polskich przedłożył projekt ustawy, który zakładał przejrzyste i zrozumiałe zasady wynagradzania osób kierujących jednostkami samorządu terytorialnego. Zarząd Śląskiego Związku Gmin i Powiatów w swoim stanowisku wyraża poparcie dla tej inicjatywy. Proponuje również podjęcie dyskusji w tej dziedzinie na forum Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
całe stanowisko dostępne tutaj
ŚZGiP – jest największą regionalną organizacją samorządową w Polsce, zrzeszającą obecnie 140 jednostek samorządu terytorialnego z woj. śląskiego (w tym wszystkie miasta na prawach powiatu), jego misją jest służba na rzecz dobra publicznego w województwie śląskim poprzez wspieranie społeczności i samorządów lokalnych (www.silesia.org.pl).
AKTUALNOŚCI