Stanowisko w sprawie zmian w gospodarce odpadami

W przyjętym stanowisku w sprawie koniecznych zmian w systemie gospodarki odpadami komunalnymi Zgromadzenie Ogólne Związku apeluje do Rządu i Parlamentu RP o pilną i kompleksową zmianę przepisów regulujących gminne systemy gospodarki odpadami. Przyjęta przez Sejm RP w dniu 19 listopada 2020 r. kolejna nowelizacja ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, pomimo wcześniejszych zapowiedzi ze strony rządowej, nadal nie rozwiązuje istotnych problemów zgłaszanych przez środowiska samorządowe.

Zawarte w nowelizacji rozwiązania polegające na przywróceniu obowiązujących w latach poprzednich zasad obliczania poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych względem czterech frakcji a nie całego strumienia odpadów, jak to ujęte zostało w poprzedniej nowelizacji - ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw oraz wprowadzenie nowych zasad obliczania poziomów w latach kolejnych w drodze etapowania - Zgromadzenie Ogólne Śląskiego Związku Gmin i Powiatów ocenia pozytywnie. Niemniej jednak kluczowym byłoby utrzymanie sposobu obliczenia poziomów recyklingu z zachowaniem dotychczasowych frakcji odniesienia tj. papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła także w 2021 r. Samorządy lokalne w przyjętym stanowisku proponują, aby w przypadku gmin, które selektywnie zbierają popiół (a który to w przygotowywanym projekcie rozporządzenia ma zostać dopuszczony do odzysku w procesie R5 na składowiskach), zaliczać przedmiotowy proces do poziomu odzysku lub alternatywnie wyłączyć przedmiotowy odpad z masy odpadów, od której wylicza się poziom recyklingu.

Ponadto w przyjętym stanowisku samorządowcy podkreślają, że system ten to zespół naczyń połączonych, gdzie niezbędna jest obecność i sprawność każdego elementu. Uwagi w pracach planistycznych oraz legislacyjnych Rządu i Parlamentu RP nadal wymaga:

1. konieczność utworzenia sieci instalacji do zagospodarowania odpadów każdego rodzaju,
2. zapewnienie funkcjonowania rynku zbytu produktów powstających z odpadów w instalacjach przetwarzania odpadów,
3. ustalenie wysokości i sposobu redystrybucji środków finansowych z kar i opłat, w tym m.in. postulowane wcześniej obniżenie opłaty za składowanie odpadów - tzw. opłaty marszałkowskiej, pełne finansowanie z opłat za korzystanie ze środowiska usuwania przez gminy porzuconych odpadów niebezpiecznych,
4. ustalenie odpowiedniej wysokości i redystrybucji środków z systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP),
5. urealnienie zasad wydawania zezwoleń na przetwarzanie, transport czy magazynowanie odpadów wraz z kontrolą tej działalności,
6. wprowadzenie zasady finansowania systemów gospodarki odpadami zgodnie z regułą „zanieczyszczający płaci” - zakazującej wprost dopłacania do nich z budżetów gminnych.

Ponadto w stanowisku czytamy:

Dobrze funkcjonujący system gospodarki odpadami w kraju jest sumą dobrze i sprawnie funkcjonujących lokalnych systemów gospodarki odpadami, do utworzenia których zostały zobligowane gminy. Do realizacji tego ustawowego obowiązku gminy muszą otrzymać ramy funkcjonalno-prawne w postaci wydolnego i kompleksowego rynku odpadowego wraz z odpowiednią infrastrukturą – z jednej strony oraz przejrzystych zasad w formie przemyślanego i stabilnego prawa, zapewniającego gminom możliwość realizacji nałożonych na nie obowiązków – z drugiej. I, jak wielokrotnie było  podkreślane, z powodów zarówno merytorycznych, jak i praktycznych, zamiast kolejnej nowelizacji zasadne jest napisanie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach od nowa.

całe stanowisko dostępne tutaj

Data publikacji: 17.12.2020 r.