Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych (OPOS) 14 czerwca przyjęło stanowisko w sprawie przewidywanych konsekwencji dla budżetów JST w następstwie przyjęcia rządowego pakietu rozwiązań pn. POLSKI ŁAD.
Zapowiedziane kilka tygodni temu przez Rząd RP propozycje rozwiązań w ramach tzw. POLSKIEGO ŁADU, zakładają bardzo duże zmiany dotyczące wielu aspektów życia społecznego. Jak wielokrotnie podkreślano, celem tych działań jest poprawa jakości życia mieszkańców oraz wsparcie rozwoju gospodarczego, nadwyrężonego w konsekwencji pandemii - czytamy w stanowisku.
Samorządowcy podkreślają, że zdjęcie z barków obywateli części obciążeń finansowych wynikających z płaconych podatków, co do celu należy ocenić pozytywnie. Niemniej jednak takie działania nie mogą obyć się bez konsekwencji zmniejszenia wpływów do budżetu państwa, a tym samym do budżetów JST - dodają przedstawiciele OPOS.
Jak wynika z obliczeń, w 2021 roku należy się spodziewać wpływu z tytułu podatku dochodowego PIT do budżetów JST na poziomie rzędu 57 mld złotych. Należy podkreślić, że środki z podatków dochodowych stanowią generalnie 20% regularnych dochodów JST, stanowiąc jednocześnie fundament ich samodzielności w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych i rozwojowych.
Jak czytamy w stanowisku:
Oczywiste w skutkach ubytki w dochodach, według resortu finansów wyrównywać ma planowana subwencja inwestycyjna dla samorządów, obliczana na podstawie specjalnego algorytmu, którego kształt ma zostać określony w ustawie o podatku dochodowym. Strona rządowa uważa również, że niebawem nastąpi wzrost gospodarczy i ograniczenie szarej strefy, co w konsekwencji ma również zwiększyć dochód m.in. z podatku CIT.
Samorządowcy zaznaczają w stanowisku, że oprócz oczywistego stwierdzenia, że gminy będą dysponować mniejszą ilością środków finansowych, należy zwrócić uwagę na ograniczenie możliwości zaciągania zobowiązań dłużnych (pożyczek, kredytów i obligacji). Ubytek dochodów z tytułu PIT oznacza spadek dochodów bieżących gmin. W konsekwencji będzie to miało wpływ na:
- relację zrównoważenia wydatków bieżących, o której mowa w art. 242 ustawy o finansach publicznych,
- wskaźnik spłaty zobowiązań.
Znaczna część JST, których wskaźniki dopuszczalnego zadłużenia kształtują się blisko dopuszczalnej granicy, straci zdolność do zaciągania zobowiązań dłużnych i ich obsługi. Spowoduje to ograniczenie lub nawet zablokowanie nowych inwestycji. W kontekście pozyskiwania środków europejskich, warto zwrócić uwagę, że wielu gmin nie będzie stać na wkład własny.
Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania, reprezentując stronę samorządową domagamy się przyjęcia jasno określonych kryteriów rekompensaty finansowej za utracone dochody. Przyjęte rozwiązania, szczegółowo określone na poziomie ustawowym, powinny zostać sformułowane ze szczególnym i decydującym udziałem strony samorządowej. W ukształtowaniu systemu rekompensaty, należy oprzeć się na szerokich i niezależnych analizach eksperckich, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki i różnorodności strukturalnej przychodów poszczególnych JST. Zasady rekompensaty powinny zostać określone i przyjęte zanim zaczną obowiązywać ustalenia zmniejszające dochody własne JST.
O sile samorządu i autonomii w podejmowaniu decyzji, stanowią jego podstawy finansowe. System redystrybucji środków w sposób mniej lub bardziej jaskrawy ogranicza podstawy samorządności. Biorąc pod uwagę potrzebę zmniejszenia tego trendu, w przypadku ustalania zasad formułowania subwencji kompensującej ubytki w dochodach, stoimy na stanowisku, aby utrzymać pełną swobodę wydatkową środków uzyskanych z tej subwencji. Innymi słowy nie chcielibyśmy, aby zapowiadana przez Rząd subwencja inwestycyjna dla samorządów, była w jakikolwiek sposób znaczona co do kwestii wydatkowania. Samorządy terytorialne, działając odpowiedzialnie na podstawie celów zaakceptowanych przez społeczności lokalne, dokonują wydatków na podstawie określonych priorytetów. Przyjęcie tej zasady pozwoli na utrzymanie autonomii w podejmowanych działaniach związanych z wydatkowaniem tych środków.
całe stanowisko dostępne tutaj
Data publikacji: 18.06.2021 r.
AKTUALNOŚCI