23 kwietnia odbyło się kolejne posiedzenie Zarządu Związku. W jego trakcie dyskutowano m.in. o dysproporcji w subwencji oświatowej oraz potrzebie usprawnienia procedury przekształcania szkół, przedszkoli i placówek publicznych. Zarząd Związku dyskutował też na temat inicjatywy prowadzenia szczepień zakładowych przeciw COVID-19 dla pracowników administracji samorządowej oraz Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych.
Dysproporcja w subwencji oświatowej
Zarząd Związku rozpoczął posiedzenie od przyjęcia stanowiska w sprawie ujednolicenia algorytmów i wskaźników stosowanych do prognozowania wysokości subwencji oświatowej z przelicznikami służącymi jej ostatecznemu wyliczeniu na dany rok. Jego treść przedstawił Krzysztof Mejer, Wiceprezydent Rudy Śląskiej.
W stanowisku samorządy lokalne zwracają uwagę, że napływają informacje z gmin i powiatów na temat niekorzystnych rozbieżności pomiędzy przekazaną samorządom pod koniec ubiegłego roku przez Ministerstwo Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej prognozą wysokości subwencji oświatowej na 2021 r. a ostatecznie przyznanymi środkami. Wynika z nich, że w niektórych przypadkach liczone są one „in minus” na poziomie milionów złotych.
W ocenie Zarządu Związku tak duże różnice są niedopuszczalne, albowiem otrzymywane wyliczenia prognozowe stanowią dla jednostek samorządu terytorialnego podstawę do planowania budżetów, które w zaistniałej sytuacji trzeba będzie skorygować zarówno po stronie dochodowej, jak i wydatkowej.
Jak czytamy w stanowisku: w obecnych okolicznościach jest to niezwykle trudne, i to nie tylko z powodu trwającej pandemii wirusa SARS-CoV-2, ale przede wszystkim w efekcie nadwyrężenia finansów samorządowych wprowadzonymi zmianami w systemie podatkowym (obniżenie podatku PIT, zwolnienie z podatku osób do 26. roku życia) i płacowym (zwiększenie płacy minimalnej, podwyżki dla nauczycieli), a także coraz większego niedoszacowania wysokości subwencji oświatowej.
Dlatego Zarząd Związku wnosi o zrekompensowanie ubytków powstałych w budżetach oświatowych gmin i powiatów, a także apeluje o ujednolicenie algorytmów i wskaźników stosowanych do prognozowania wysokości subwencji oświatowej na dany rok z przelicznikami służącymi jej ostatecznemu wyliczeniu. Pozwoli to na uniknięcie sytuacji, którą zobrazować można jako „zmienianie zasad gry w jej trakcie”, bo inaczej można nazwać to, że kwoty stanowiące podstawę do planowania budżetu są korygowane na etapie jego realizacji.
Stanowisko zostało przygotowane na wniosek Grażyny Dziedzic, Prezydenta Rudy Śląskiej, członkini Zarządu Związku.
Usprawnienie procedury przekształcania szkół i nie tylko
W porządku obrad posiedzenia Zarządu znalazło się też stanowisko w sprawie zmian w ustawie Prawo oświatowe w zakresie procedury przekształcania szkół, przedszkoli i placówek publicznych oraz w sprawie wprowadzenia zmian w ustawie o ochronie przyrody. Oba projekty przedstawił Krzysztof Matyjaszczyk, Prezydent Częstochowy, Wiceprzewodniczący Związku.
W ramach pierwszego z procedowanych stanowisk Prezydent Częstochowy wyjaśnił, iż celem proponowanych zmian ustawowych jest usprawnienie dotychczasowej procedury przekształcania szkół, przedszkoli i placówek publicznych, co w praktyce będzie oznaczało oszczędności w budżetach jednostek samorządu terytorialnego.
Obecne przepisy ustawy Prawo oświatowe powodują, że w przypadku zmiany siedziby szkoły, przedszkola czy placówki istnieje obowiązek zawiadamiania wszystkich rodziców o zamiarze przekształcenia, co w konsekwencji uruchamia długotrwałą procedurę powiadamiania uczniów i rodziców. Organ prowadzący jest obowiązany wykazać się dokumentami potwierdzającymi odebranie takiego zawiadomienia – zaznaczył Krzysztof Matyjaszczyk.
Jak czytamy w stanowisku: brak choćby jednego dowodu potwierdzającego odbiór powiadomienia powoduje, że procedura przekształcenia jest nieważna. Dotyczy to także doręczeń dla rodziców uczniów, którzy mieszkają za granicą. Bezwzględny wymóg doręczania powiadomień powoduje także, że organ prowadzący ponosi znaczne koszty związane z doręczeniami pism zawiadamiających o zamiarze przekształcenia.
Zmiany w ustawie o ochronie przyrody
Mając na względzie przesłanki dotyczące ochrony środowiska oraz praktykę funkcjonowania organów jst, powołanych do wykonywania zadań publicznych dotyczących środowiska i jego ochrony, Zarząd Związku wnioskuje o wprowadzenie dwóch zmian w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody – wprowadził do treści stanowiska podczas posiedzenia Prezydent Częstochowy.
Samorządowe postulaty dotyczą następujących kwestii:
1) prowadzenia postępowań w odniesieniu do drzew obumarłych w pasach drogowych;
2) wycinki drzew celem przywrócenia gruntów do użytkowania rolniczego.
Stanowisko w sprawie działalności leczniczej
Zarząd Związku omówił i przyjął także stanowiska w sprawie zmiany ustawy o działalności leczniczej w zakresie możliwości ubiegania się przez podmioty lecznicze o dotację ze środków jednostki samorządu terytorialnego.
W podsumowaniu stanowiska samorządy lokalne zwracają uwagę, że uzależnienie dotowania podmiotu leczniczego przez jednostki samorządu terytorialnego od otrzymania pozytywnej opinii o celowości inwestycji, nie jest zasadne. Szczególnie nie do przyjęcia w tym kontekście jest fakt, iż wprowadzone przepisy odbierają samorządom lokalnym możliwość samodzielnego podejmowania decyzji o wspieranych przedsięwzięciach i dysponowania środkami finansowymi w ramach własnych budżetów – powiedział Adam Neumann, Prezydent Gliwic, członek Zarządu Związku, który zawnioskował o przygotowanie takiego stanowiska.
W tym zakresie samorządowcy podkreślają też, że otrzymanie pozytywnej oceny o celowości inwestycji nie stanowi dla podmiotu leczniczego żadnej gwarancji finansowania świadczeń przez NFZ w przyszłości. W związku z powyższym konieczne jest wprowadzenie zmian omawianych przepisów do stanu sprzed nowelizacji w grudniu 2020 roku, które pozwolą na samodzielnie decydowanie przez jednostki samorządu terytorialnego o przeznaczeniu dotacji udzielanych z ich własnych budżetów, zwłaszcza w przypadku zadań o istotnym społecznie znaczeniu.
Dyskusja o szczepieniach zakładowych i RFIL
W drugiej części posiedzenia odbyła się - na wniosek Ireneusza Czecha, Wójta Gminy Kochanowice, członka Zarządu Związku - dyskusja na temat inicjatywy prowadzenia szczepień zakładowych przeciw COVID-19 dla pracowników administracji samorządowej. W jej ramach uzgodniono, że Związek rozezna różne możliwości zorganizowania masowych punktów szczepień w urzędach zwłaszcza mniejszych jednostek.
W dalszej kolejności członkowie Zarządu debatowali na temat rozdziału środków finansowych w ramach trzeciej transzy Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. W tej dziedzinie zostało przyjęte na wniosek Komisji Rewizyjnej Związku stanowisko.
W stanowisku tym samorządy lokalne wyrażają sprzeciw wobec skrajnie nietransparentnego sposobu rozdziału środków finansowych w ramach III naboru wniosków, którymi dysponował Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych (RFIL).
Jak wyjaśnia Zarząd Związku w swoim stanowisku ostatnie - trzecie rozdanie środków RFIL, które miało miejsce z końcem I kwartału br. mimo ogromu krytycznych głosów ze strony samorządów i reprezentujących je organizacji, parlamentarzystów, świata nauki i in. w odniesieniu do bezprecedensowego, nieprzejrzystego sposobu rozdysponowania poprzedniej - drugiej transzy (której wyniki opublikowano w grudniu 2020 r.), okazało się niestety powieleniem tych niespotykanych wcześniej, negatywnych praktyk, których naszym zdaniem nie powinno się określać mianem procedury konkursowej.
Samorządowcy piszą w przyjętym stanowisku: w związku z tym, iż środki Funduszu zostały już zgodnie z planem w całości rozdysponowane można dokonać podsumowania interwencji RFIL w województwie śląskim. Pomijając rozdział I transzy środków w miesiącach letnich 2020 r., który nie budził w środowisku samorządowym większych kontrowersji, gdyż był oparty o obiektywne i relatywnie sprawiedliwe kryteria (tj. środki przydzielano wszystkim samorządom zgodnie z algorytmem, uwzględniającym m.in. wielkość jednostki samorządowej oraz tzw. współczynnik zamożności), Zarząd Związku zauważa, iż wyniku rozdziału II i III transzy Funduszu (odpowiednio w grudniu 2020 r. i marcu 2021 r.) bez żadnego wsparcia pozostało aż 50 gmin na 167 w regionie i 2 powiaty na 17 (odpowiednio 30% i 13% ogółu gmin i powiatów w woj. śląskim).
Natomiast wśród 132 jst, którym przyznano środki doszło do nieuzasadnionej, olbrzymiej dysproporcji w wysokości udzielonego wsparcia – wynosiła ona w skrajnych przypadkach od ok. 5 zł na mieszkańca do aż ok. 1727 zł na mieszkańca, przy średniej wartości wsparcia na mieszkańca w wysokości ok. 285 zł.
Po raz kolejny Zarząd Związku podkreśla, iż największe kontrowersje budzą: brak publicznie dostępnych zasad i kryteriów rozdziału tych środków, a co za tym idzie niepublikowanie wyników oceny (w tym punktacji) komisji przyznającej dofinansowanie.
wszystkie stanowiska będą dostępne w kolejnym tygodniu w zakładce "Dokumenty".
Data publikacji: 23.04.2021 r.
AKTUALNOŚCI