Nowy budżet UE i gospodarka odpadami - dominujące tematy podczas Konwentu

O nowym budżecie UE i uwarunkowaniach jego tworzenia, a także konsekwencjach wynikających z opóźnienia prac nad nową perspektywą finansową, debatowali w Pawłowicach samorządowcy z województwa śląskiego. W programie spotkania znalazły się też kwestie związane z inwestycjami dofinansowanymi z Funduszu Dróg Samorządowych oraz Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych. Zebrani samorządowcy skomentowali też ostatnią nowelizację tzw. ustawy czystościowej.

18 października 2019 r. odbyło się kolejne w tym roku posiedzenie Konwentu Burmistrzów i Wójtów Śląskiego Związku Gmin i Powiatów (ŚZGiP), tym razem na zaproszenie p. Wójta Franciszka Dziendziela w gminie Pawłowice.

Konwent otworzył p. Ireneusz Czech, Koordynator Konwentu Burmistrzów i Wójtów, Wójt Kochanowic:
- W programie październikowego Konwentu znalazło się wiele kwestii, które aktualnie interesują samorządy lokalne. Jedną z nich są finanse samorządowe. Przez ostatnie lata dużym zastrzykiem finansowym, który umożliwił gminom realizowanie wielu inwestycji były środki unijne. Obecnie kończy się jeden okres programowania i rozpoczynają się prace nad kolejnym. Dzisiaj szczególnie potrzebna jest nam wiedza na temat aktualnego stanu przygotowań nowego unijnego budżetu – powiedział.

Do słów Koordynatora Konwentu w swoim wystąpieniu odniosła się uczestnicząca w posiedzeniu p. Elżbieta Bieńkowska, Europejska Komisarz ds. Rynku Wewnętrznego i Usług:
- Zacznę od tego, że z Brukseli „widać” aktywność polskich samorządów. Aktualnie najważniejszą kwestią jest wielkość przyszłego budżetu i określenie działań, które będą mogły być z niego finansowane. Prace nad projektem budżetu zakończyły się w Komisji Europejskiej, teraz trwają rozmowy w Radzie UE i Parlamencie Europejskim. Z pewnością budżet ten będzie uszczuplony ze względu na zbliżający się Brexit. Z punktu widzenia samorządów lokalnych kluczowe jest rozstrzygnięcie tego, czy gminy będą w stanie sięgać po środki w ramach nowej perspektywy, zakładając, że dofinansowanie może być niższe niż w tej perspektywie. Na pewno opóźnienie w tworzeniu nowego budżetu UE wpłynie też na budżet państwa. Jednym słowem czeka nas wiele wyzwań w tym zakresie - wyjaśniła.

W drugiej części wystąpienia Europejska Komisarz ds. Rynku Wewnętrznego i Usług odniosła się do sytuacji górnictwa na Śląsku w kontekście wyzwań, które dostrzega Unia Europejska:
- Kwestia neutralności klimatycznej w odniesieniu do 2050 r., którą Polska podważyła będzie kluczowa w najbliższych latach. Tego kierunku nie można już podważać. W Unii Europejskiej w tej dziedzinie wyraźnie wskazuje się cele, które muszą osiągnąć wszystkie kraje, a związane z redukcją dwutlenku węgla czy wprowadzeniem nowego podatku węglowego. Nie możemy się też łudzić, że UE zgodzi się na długofalowe i istotne dofinansowywanie tak zwanych czystych technologii węglowych – wyjaśniła Elżbieta Bieńkowska.

Aktualne prace prowadzone przez samorządy lokalne w ramach Śląskiego Związku Gmin i Powiatów przedstawił jego Przewodniczący p. Piotr Kuczera, Prezydent Rybnika:
- W ostatnim czasie przyjęliśmy kilka ważnych stanowisk, w których podnieśliśmy szczególnie problematyczne kwestie dla samorządów. Wśród nich było to między innymi strategiczne stanowisko w sprawie 21 tez samorządowych i finansów samorządów, stanowisko dotyczące zmian w gospodarce odpadami, programu „Czyste Powietrze” czy prawa górniczego i geologicznego. Odnosząc się natomiast do drugiej części wypowiedzi Komisarz ds. Rynku Wewnętrznego i Usług, w ostatnim czasie dostrzegam zjawisko rosnącego społecznego nacisku na sprawy środowiskowe. Coraz większa grupa mieszkańców – odwołuje się do doświadczeń swojego miasta – artykułuje potrzebę wdrażania działań, które realnie poprawiają jakość powietrza i wiążą się z szeroko rozumianą ochroną środowiska. Oczywiście mówimy w tym zakresie o procesie zmian, który będzie trwał latami – powiedział.

Przewodniczący Związku kolejny raz odniósł się też w liczbach do obecnej kondycji finansów samorządowych:
- Podstawą realizowania przez gminy i powiaty zadań publicznych są adekwatne środki finansowe, które w ostatnim czasie są znacząco ograniczane. Mówiąc w pewnym uproszczeniu z samorządów lokalnych wypompowuje się 19 miliardów złotych, przy równoczesnym zwiększeniu wpływu środków o ok. 15 miliardów złotych z tytułu udziału w podatku dochodowym w budżetach gmin. Te cztery miliardy to realna strata dla gmin, a więc i mieszkańców. W kontekście najbliższych lat i w ujęciu systemowym pieniędzy w budżetach jednostek samorządu terytorialnego będzie coraz mniej – powiedział p. Piotr Kuczera.

Druga część Konwentu rozpoczęła się od omówienia realizacji zadań inwestycyjnych o charakterze użyteczności publicznej, które są dofinansowywane z Funduszu Dróg Samorządowych oraz Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych. Zagadnienia te przedstawiła p.  Dorota Wójtowicz,  Dyrektor Wydziału  Rozwoju i Współpracy Terytorialnej  Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego. W swoim wystąpieniu odniosła się między innymi do podziału zadań inwestycyjnych w ujęciu rocznym i wieloletnim, zawartości planu Funduszu Dróg Samorządowych oraz listy rekomendowanych przez wojewodę zadań gminnych i powiatowych.

O zmianach w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w kontekście obowiązków samorządów lokalnych w swojej prelekcji mówił p. Janusz Mazgaj, przedstawiciel Wydziału Odpadów Komunalnych, Ewidencji i Sprawozdawczości w Ministerstwie Środowiska:
- Bardzo dziękuję za wszystkie uwagi zgłoszone do ustawy przez samorządy zrzeszone w Śląskim Związku Gmin i Powiatów. W wielu kwestiach reprezentujemy podobne stanowiska, choć oczywiście pojawiają się zagadnienia, w których taki konsensus nie jest możliwy. Chcę jednak podkreślić, że gminy wzięły na siebie ciężar bardzo skomplikowanego zadania, jakim jest odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Generalnie należy docenić trud samorządów lokalnych w tym obszarze – powiedział.

Przedstawiciel Ministerstwa Środowiska wskazał też zasadnicze przyczyny ostatniej nowelizacji omawianej ustawie. Zwracając uwagę po pierwsze na problem wzrastających stawek za zagospodarowanie odpadów komunalnych i potrzebę transpozycji regulacji unijnych najpierw w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, a w konsekwencji w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Nie bez znaczenia była też konieczność wdrożenia rozwiązań prawnych, które zachęcą mieszkańców do segregowania odpadów.
- Ministerstwo Środowiska w trakcie prac nad nowelizacją rozważało pomysł zniesienia regionalizacji, który wydawał się najbardziej optymalny z punktu widzenia ograniczenia nieuzasadnionego wzrostu cen dyktowanych przez prowadzących instalacje służące zagospodarowaniu odpadów komunalnych. Ostatecznie został on wdrożony - wyjaśnił p. Janusz Mazgaj.

prezentacje

fot. archiwum ŚZGiP