13 sierpnia br. odbyło się wideospotkanie Komisji ds. UE naszego Związku na temat dotychczasowych działań Zespołu Regionalnego dla inicjatywy regionów górniczych. Zespół ten jest ciałem pomocniczym Zarządu Województwa Śląskiego. Został powołany w związku z obecnością naszego województwa w europejskiej inicjatywie pn. Regiony Górnicze w Transformacji. Jej celem jest współpraca na rzecz kreowania dogodnych warunków dla postępu zmian w regionach, które realizują trudne wyzwania związane z eliminacją skutków restrukturyzacji przemysłu górniczego.
W wideospotkaniu wzięli udział przedstawiciele strony samorządowej, którzy uczestniczą w pracach Zespołu, tj.:
Identyfikacja regionalnych projektów i szeroka współpraca
Na początku spotkania Marcin Połomski, Burmistrz Miasta Rydułtowy przypomniał zasadniczy cel powołania Zespołu Regionalnego dla inicjatywy regionów górniczych:
- Gremium to skupia się na identyfikowaniu regionalnych projektów transformacyjnych, które następnie są prezentowane na forum całej platformy regionów europejskich. Jeśli tam zostaną pozytywnie rozpatrzone, to mogą zostać uwzględnione w Planie Sprawiedliwej Transformacji.
Marcin Połomski przypomniał, że aktualnie skład tego gremium tworzy 42 przedstawicieli wybranych instytucji (także ministerstw), organizacji, podmiotów oraz samorządu województwa śląskiego i samorządów lokalnych z naszego regionu. Do tej pory Zespół odbył pięć posiedzeń. W trakcie ostatniego z nich, w czerwcu 2020 r., odbyła się prezentacja Śląskiego Pakietu dla Gospodarki oraz zostały przedstawione nowe projekty, m.in. dotyczące:
-budowy Centrum Szkoleniowo-Konferencyjnego na potrzeby przekwalifikowania pracowników do pracy w sektorze energetycznym (ze szczególnym uwzględnieniem sektora wiatrowego);
-adaptacji do zmian klimatu w kontekście zagospodarowania terenów (po)górniczych;
-przekształcania terenów poprzemysłowych z zastosowaniem rozwiązań opartych na przyrodzie.
Burmistrz Rydułtów poinformował też uczestników, iż podczas wrześniowego Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach (3 września) odbędzie się debata na temat trendów sprawiedliwej transformacji.
Neutralność klimatyczna kluczowym kryterium
Z kolei Małgorzata Domagalska, Naczelnik Wydziału Funduszy Europejskich Urzędu Miasta Katowice przypomniała, że w świetle lipcowych konkluzji przyjętych podczas szczytu Rady UE nastąpi zmniejszenie budżetu Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST) do 10 mld euro, z czego do Polski może trafić 3,5 miliarda euro.
- Przy czym, jeśli Polska nie zobowiąże się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r., to uzyska tylko połowę tych środków – dodała Małgorzata Domagalska.
FST będzie częścią Wieloletnich Ram Finansowych 2021-2027 (także częścią Europejskiego Instrumentu Odbudowy Gospodarczej). Formalnie zostanie powiązany z polityką spójności, ale de facto będzie stanowił odrębny instrument. W ramach Funduszu będzie przewidziane wsparcie głównie w formie dotacyjnej.
Wsparcie finansowe KE dla Planów Sprawiedliwej Transformacji
Naczelnik Wydziału Funduszy Europejskich Urzędu Miasta Katowice podczas swojego wystąpienia odniosła się też do Planów Sprawiedliwej Transformacji, które będą przygotowywać wybrane województwa w Polsce (województwa, w których znajdują się obszary wymagające transformacji):
- Plany te będą podstawą do wydatkowania środków w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.
Małgorzata Domagalska przypomniała, że Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zawnioskowało do Komisji Europejskiej o udzielenie wsparcia finansowego na rzecz przygotowania tych planów. W maju 2020 r. KE przyznała Polsce na ten cel dotację w wysokości 0,5 mln euro. W sumie środki te trafią do trzech województw: śląskiego, wielkopolskiego i dolnośląskiego. Na terenie tych bowiem regionów znajduje się dziewięć obszarów wymagających transformacji. Chodzi o miasto Katowice, Bielsko-Biała, Tychy, Rybnik, Gliwice, Bytom, Sosnowiec (wszystkie w województwie śląskim), Konin (województwo wielkopolskie) i Wałbrzych (województwo dolnośląskie).
Plan Sprawiedliwej Transformacji dla naszego regionu
Małgorzata Domagalska wyjaśniła w trakcie spotkania, że Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji państwa członkowskie przygotowują na podstawie Krajowego Planu na Rzecz Energii i Klimatu. Ten dokument będzie załączany do Programów Operacyjnych i zatwierdzany przez Komisję Europejską w ramach jednej decyzji. Będzie też podlegał cyklicznym przeglądom pod kątem poziomu osiągnięcia założonych celów.
- Taki dokument będzie przygotowany dla regionów NUTS 3, dla jednego lub kilku. W przypadku naszego województwa plan ten będzie dotyczył podregionu katowickiego, gliwickiego, bytomskiego, sosnowieckiego, tyskiego, rybnickiego i bielskiego – dodała Małgorzata Domagalska.
Jak wyjaśniła Małgorzata Domagalska harmonogram prac nad regionalnym dokumentem związanym z FST budzi aktualnie pewne wątpliwości. Prace nad nim właśnie się rozpoczęły, choć będą wymagały czasu. Najpierw władze naszego województwa przedstawią bowiem jego propozycję Ministerstwu Funduszy i Polityki Regionalnej, a następnie plan ten musi zostać przekazany KE, w terminie do końca stycznia 2021 r. Jednocześnie wspomniana już dotacja na przygotowanie tych planów dla Polski (dla trzech województw) obowiązuje do maja 2021 r.
- Wobec tego pojawia się pytanie, kiedy w praktyce środki te będą mogły być uruchomione – powiedziała kończąc swoje wystąpienie Małgorzata Domagalska, Naczelnik Wydziału Funduszy Europejskich Urzędu Miasta Katowice.
Wiele propozycji projektów i potrzeba selekcji
- W ramach Zespołu Regionalnego dla inicjatywy regionów górniczych zgłoszono wiele różnych propozycji projektowych na kwotę znacznie przekraczającą możliwe do pozyskania środki w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Dlatego niezbędne jest zweryfikowanie ich treści – podkreśliła podczas spotkania Małgorzata Domagalska.
Z kolei Burmistrz Rydułtów dodał, że z tą intencją właśnie Zespół planuje zorganizować warsztaty w trzech grupach tematycznych (tj. rozwój przedsiębiorczości, środowisko i rynek pracy) i wspólnie ocenić, na ile poszczególne propozycje wpisują się w główne założenia FST i są realne do wdrożenia.
AKTUALNOŚCI