Przygotowana przez Komisję Europejską propozycja tzw. funduszu odbudowy zakłada przekazanie na walkę ze skutkami gospodarczymi epidemii COVID-19 ok. 750 mld euro w formie grantów i pożyczek. Z tego ok. 64 mld euro według wstępnych szacunków może przypaść Polsce. O tym, na jakim etapie są obecnie prace nad wdrożeniem tego rozwiązania, jak wygląda stan pracy nad nowym budżetem Unii i jakie to ma znaczenie dla samorządów, mówił Poseł do Parlamentu Europejskiego z okręgu śląskiego dr Jan Olbrycht podczas wideokonferencji z samorządowcami zrzeszonymi w Śląskim Związku Gmin i Powiatów. Spotkanie odbyło się 29 lipca w formie wideokonferencji.
– Wszystko to, o czym debatują aktualnie politycy w Brukseli będzie miało ogromne znaczenie dla funkcjonowania naszych lokalnych wspólnot. Jak najszybszy przepływ informacji na temat decyzji, które dotyczą podziału środków w ramach nowej perspektywy oraz odbudowy gospodarki po pandemii jest zatem niezmiernie ważny – tymi słowami przywitał uczestników spotkania Piotr Kuczera, Przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, Prezydent Rybnika.
Nowe wyzwania, przed którymi stanęła UE – brexit i idące za tym niższe wpłaty do budżetu, wydatki na obronność i ochronę granic, a przede wszystkim epidemia – spowodowały, że Komisja Europejska zdecydowała się na opracowanie odrębnego od wieloletniego budżetu funduszu odbudowy o nazwie „Nowe Pokolenie UE” („Next Generation EU”). Choć kraje unijne zgodziły się już co do konieczności jego utworzenia, to aby go wdrożyć potrzebne jest podpisanie przez wszystkie państwa członkowskie specjalnej umowy.
– Fundusz odbudowy jest na razie pewnym planem. Zostanie uruchomiony, gdy wszystkie państwa członkowskie UE podejmą zgodne działanie – powiedział Jan Olbrycht.
Działania w ramach funduszu „Nowe Pokolenie UE” są przewidziane w perspektywie 3-letniej. Zadaniem rządu każdego z państw członkowskich będzie przygotowanie Krajowego Planu Odbudowy (KPO), według którego, zgodnie z wytycznymi KE, będą wydatkowane środki z powyższego funduszu. Europoseł zwrócił szczególną uwagę na kwestie klimatu. Od podejścia do nich i uwzględnienia w programie krajowym działań odnoszących się do Europejskiego Zielonego Ładu, będą bowiem zależały możliwości wydatkowania środków.
– Należy pamiętać, że akceptację dla każdego programu krajowego musi wyrazić większość krajów UE, co oznacza szeroki zakres wzajemnej kontroli wydatkowanych środków. Po dwóch latach realizacja programu każdego z państw członkowskich będzie szczegółowo analizowana – podkreślił Jan Olbrycht.
Natomiast kolejna perspektywa finansowa, tak jak poprzednie, została określona na 7 lat, tj. 2021–2027. Kiedy środki rzeczywiście trafią do samorządów? Jak ocenia Jan Olbrycht, uwzględniając czas na procedury administracyjne, legislacyjne oraz opracowanie dokumentów programowych, może to być dopiero 2022 rok. Należy jednak pamiętać, że obecnie do dyspozycji pozostają także środki z trwającej perspektywy. Nie jest również pewne, z jakich środków samorządy będą mogły korzystać. Istotne jest, w jaki sposób zostaną skonstruowane programy operacyjne i, co za tym idzie, jaka część środków trafi do naszego województwa. Samorządowcy powinni na bieżąco obserwować działania rządu i ewentualnie podejmować starania o zwiększenie szans na partycypowanie w dostępnym budżecie. Co ważne, biorąc pod uwagę średni poziom PKB na mieszkańca naszego regionu w odniesieniu do średniej unijnej, województwo śląskie mogłoby liczyć na dofinansowanie przedsięwzięć w wysokości 85%.
Ważnym tematem podczas wideokonferencji – z punktu widzenia samorządów województwa śląskiego – był Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, który w ostatniej propozycji KE w ramach funduszu odbudowy został okrojony w stosunku do wcześniejszych zapowiedzi z 30 do 10 mld euro. Ostateczna kwota przewidziana na FST opiewałaby na 17,5 mld euro, wliczając środki przewidziane w propozycji nowej perspektywy budżetowej 2021–2027. Kwota, która ostatecznie trafi do naszego regionu będzie prawdopodobnie uzależniona od przyjęcia bądź nie przez Polskę celu w postaci neutralności klimatycznej do roku 2050.
W spotkaniu uczestniczyło ok. 60 samorządowców reprezentujących wszystkie części województwa śląskiego.
AKTUALNOŚCI