W dniach 6-7 listopada 2017 r. w Lipowej (województwo śląskie) odbył się kongres pn. 15-LECIE ODNOWY WSI W WOJEWÓDZTWIE ŚLASKIM – DOŚWIADCZENIA I PERSPEKTYWY. Kongres organizowany został przez Śląski Związek Gmin i Powiatów w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Polska Sieć Odnowy i Rozwoju Wsi oraz Gminą Strumień. Operacja realizowana była w ramach Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Plan operacyjny na lata 2016 – 2017) dzięki dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020.
Celem kongresu była promocja odnowy wsi jako idei i metody rozwoju obszarów wiejskich. W 2017 r. mija 15 lat od zainicjowania na terenie województwa śląskiego pierwszych działań w nurcie odnowy w oparciu o tożsame inicjatywy realizowane wcześniej w Europie. W związku z tym zorganizowano jubileuszowe spotkanie dedykowane liderom wiejskim, sympatykom odnowy wsi, sołtysom, burmistrzom i wójtom oraz innym przedstawicielom gmin, a także reprezentantom organizacji obywatelskich, którzy zaangażowani byli przez ww. okres we wdrażanie, rozwijanie oraz upowszechnianie idei odnowy wsi na obszarze województwa śląskiego. Celem kongresu było stworzenie warunków do wymiany doświadczeń między przedstawicielami gmin, sołtysami, liderami wiejskimi i sympatykami odnowy wsi z terenu województwa śląskiego w zakresie szeroko rozumianych oddolnych inicjatyw na obszarach wiejskich.
Kongres niewątpliwie stał się okazją do inspirowania oraz zachęcania przedstawicieli społeczności lokalnych tj. sołtysów, liderów wiejskich i sympatyków odnowy wsi, a także przedstawicieli gmin z terenu województwa śląskiego do jeszcze większej aktywności w realizacji oddolnych inicjatyw na rzecz rozwoju ich miejscowości w oparciu o prezentowane projekty i przedsięwzięcia, które zrealizowane zostały na przestrzeni ostatnich 15-tu lat w ramach odnowy wsi.
W tracie spotkania odbyło się szereg niezwykle ciekawych prelekcji i wystąpień, które charakteryzowały się niezwykle bogatym zasobem prezentowanej wiedzy i doświadczeń. Prelegenci zaprezentowali wiele inspirujących przykładów związanych z rozwojem wsi, tj. m.in.:
1. p. Ryszard Wilczyński, Wiceprezes ARGE, Poseł na Sejm RP przedstawił prezentację pt. Odnowa wsi w skali ogólnopolskiej – doświadczenia 20 lat, najlepsze przykłady i inspiracje, w trakcie której prezentował uczestnikom znaczenie atrybutów i wyznaczników charakterystycznych dla wsi oraz ich wpływu na rozwój miejscowości i poprawę jakości życia mieszkańców. Prezentacja - tutaj
2. p. Krzysztof Reinert, koordynator odnowy wsi w gminie Gogolin oraz przedstawiciel sekretariatu Polskiej Sieci Odnowy i Rozwoju Wsi przedstawił prezentację pt. Budowanie partnerskiej współpracy między gminami i społecznościami lokalnymi w oparciu o ideę odnowy wsi na przykładzie gmin członkowskich Polskiej Sieci Odnowy i Rozwoju Wsi. W trakcie prezentacji, w której zreferowano doświadczenia Gminy Gogolin oraz innych gmin członkowskich PSORW, przedstawiona została droga jaką kroczyły najbardziej aktywne gminy w Polsce skupione w PSORW w realizacji przedsięwzięć odnowy wsi. W trakcie wystąpienia podkreślano znaczenie wymiany doświadczeń i możliwości zapoznawania się z działaniami realizowanymi w innych sołectwach i gminach w oparciu o organizowane między gminami członkowskim wizyty studyjne. Prezentacja - tutaj
3. p. dr Piotr Bębenek z Politechniki Opolskiej w przygotowanym wystąpieniu dot. Zarządzanie projektami w rozwoju obszarów wiejskich – przykłady i rekomendowane rozwiązania, przedstawił uczestnikom możliwości w realizacji projektów, których powodzenie w dużej mierze opiera się na współpracy i wspólne określenie celów i priorytetów. Zwłaszcza w odniesieniu do potencjału tkwiącego w lokalnej społeczności wiejskiej i z wykorzystaniem struktur działających we wsiach od wielu już lat, jak np. koła gospodyń wiejskich. Prezentacja - tutaj
4. p. Szymon Surmacz w Sołectwa Wolimierz (woj. dolnośląskie) w swojej prezentacji pt. Nowe kierunki i przyszłości oddolnych inicjatyw na rzecz aktywizacji mieszkańców i lokalnych społeczności przedstawił uczestnikom możliwości rozwoju wsi w oparciu o działania związane z promocją kultury i tożsamości miejsca na przykładzie działań podejmowanych przez mieszkańców wsi Wolimierz. Omówił również nowe kierunki rozwoju aktywności społeczności lokalnych przy wykorzystaniu internetu oraz mediów społecznościowych na przykładzie działań typu: #make; #DIY; #cohabitat; #cohousing; #open_source_ecology; #fablab; #permaculture. Prezentacja - tutaj
5. p. Maria Siąkała ze Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego Oddział Bielsko – Biała przybliżyła uczestnikom możliwości, jakie niesie ze sobą wykorzystanie i upowszechnianie Rolnictwa ekologicznego. Podkreślała ona znaczenie tej gałęzi przedsiębiorczości jako możliwości rozwoju wsi z uwagi na rosnące zainteresowanie tego typu produktami wśród mieszkańców nie tylko wsi, ale zwłaszcza miast. Prezentacja - tutaj
6. p. Gabriela Gibas – Psuturi z Żywieckiej Fundacji Rozwoju w trakcie prezentacji pt. Rozwijanie przedsiębiorczości w oparciu o działania związane z ekonomią społeczną przedstawiła przykłady aktywizacji osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem poprzez działania realizowane przez Centrum Integracji Społecznej działającej w Żywcu. Prezentacja - tutaj
7. p. Krzysztof Kwatera przedstawił wystąpienie dot. inkubatora kuchennego działającego w województwie małopolskim, którego celem jest wsparcie rozwoju lokalnego poprzez stworzenie rolnikom i mieszkańcom wsi warunków do przetwarzania swoich produktów oraz stworzenia warunków do ich sprzedaży. Prezentacja - tutaj
Ponadto w trakcie kongresu przeprowadzone zostały 2 dyskusje moderowane dot. efektów oraz perspektyw realizacji projektów odnowy wsi.
1. W trakcie I dyskusji – moderowanej przez p. Lesława Czernika – eksperta ds. odnowy wsi z udziałem włodarzy gmin członkowskich PSORW tj. p. Anny Grygierek – Burmistrz Strumienia (woj. śląskie), p. Joachima Wojtali – Burmistrza Gogolina (woj. opolskie), p. Marka Chmielewskiego –Wójta Gminy Dzierzoniów (woj. dolnośląskie), dyskutowano znaczenie odnowy wsi oraz projektów realizowanych w gminach w kontekście ich przełożenia na jakość życia mieszkańców, kwestie depopulacji oraz postrzeganie gminy w otoczeniu, a także w szerszym ujęciu - w regionie, a nawet rozpoznawalności w Polsce. Uczestnicy dyskusji podzielili się takie problemami jakie napotykają w swoich działaniach.
2. II dyskusja moderowana dot. Przyszłości odnowy wsi oraz podobnych oddolnych inicjatyw na obszarach wiejskich i była moderowana prze p. Elżbietę Wymysło. W dyskusji wzięli udział przedstawiciele samorządów województw tj. woj. śląskie – p. Jerzy Motłoch, Dyrektor Wydziału Terenów Wiejskich, Urząd Marszałkowski Woj. Śląskiego, woj. dolnośląskie – p. Paweł Czyszczoń, Dyrektor Wydziału Obszarów Wiejskich, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, woj. opolskie – p. Mariola Szachowicz, Z-ca Dyrektora Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego oraz woj. podkarpackie – p. Waldemar Pałys, Departament Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich, Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego. Uczestnicy dyskutowali nad dotychczasowym przebiegiem procesu odnowy wsi w poszczególnych regionach oraz przedstawili plany dot. przyszłości. Prezentacja dot. dyskusji moderowanej dostępna - tutaj
Materiały podsumowujące panele dyskusyjne:
1) Panel I - Najlepsze praktyki w odnowie wsi w gminach członkowskich PSORW - tutaj
2) Panel II - Przyszłość odnowy wsi oraz podobnych oddolnych inicjatyw na obszarach wiejskich - tutaj
I dzień kongresu zakończył się występem Zespołu Regionalnego Strumień, który zaprezentował tradycyjne, ludowe pieśni ze Strumienia i okolic. Zespół został założony w 2009 roku i w swojej twórczości sięga do regionalnych przyśpiewek, piosenek oraz obyczajów Śląska Cieszyńskiego. na repertuar Zespołu składają się przede wszystkim melodie i pieśni regionu, a także skecze gwarowe, obrzędy dożynkowe i cieszyńskie czepiny z udziałem par młodych.
Jednym z głównych efektów organizacji kongresu było stworzenie warunków do szerokiej i swobodnej dyskusji dotyczącej tematyki odnowy wsi, jak również poruszenie innych tematów istotnych dla mieszkańców wsi oraz osób działających na terenach wiejskich, której efekty będą miały szansę przełożyć się na konkretne inicjatywy podejmowane w wiejskich społecznościach lokalnych województwa śląskiego.
W trakcie kongresu nastąpiło podsumowanie 15-tu lat doświadczeń związanych z realizacją inicjatyw, projektów i przedsięwzięć w ramach wieloletnich działań odnowy wsi, które były szeroko podejmowane w województwie śląskim. Spotkanie było niewątpliwie okazją do propagowania najlepszych wzorców i rozwiązań poprawiających jakość życia na obszarach wiejskich, jak również podnoszących walory przestrzenne miejscowości, a w konsekwencji również gmin województwa śląskiego. Natomiast zaprezentowane dobre praktyki z pewnością przełożą się na wzrost aktywności mieszkańców sołectw, a włodarzy biorących udział w kongresie zachęcą do jeszcze większego wsparcia dedykowanego społecznościom lokalnym w ich gminach.
Prezentowane w trakcie kongresu doświadczenia i przedsięwzięcia były silnie ukierunkowane na aktywizacją mieszkańców w celu tworzenia międzysektorowych partnerstw na rzecz realizacji projektów dotyczących rozwoju oraz wspierania przedsiębiorczości na obszarach wiejskich przez podnoszenie poziomu wiedzy i umiejętności w wielu płaszczyznach. Ważnym aspektem poruszanym w trakcie kongresu była promocja jakości życia na wsi lub promocja wsi jako miejsca do życia i rozwoju zawodowego (ze względu na fakt, iż głównym celem odnowy wsi jest właśnie poprawa jakości życia mieszkańców) oraz upowszechnianie wiedzy dotyczącej zarządzania projektami z zakresu rozwoju obszarów wiejskich (poprzez prezentację zrealizowanych projektów wraz z omówieniem problemów w zarządzaniu nimi).
Chcesz zostać Partnerem KSOW? – zarejestruj się na stronie www.ksow.pl
Zachęcamy do odwiedzenia stron internetowych: www.slaskie.ksow.pl gdzie można znaleźć informacje o bieżących inicjatywach i wsparciu KSOW oraz www.ksow.pl, gdzie można zarejestrować się jako Partner KSOW.
AKTUALNOŚCI